Mang thai ngoài tử cung là một trong những bệnh phụ khoa cấp tính, nếu không được điều trị kịp thời có thể đe dọa đến tính mạng và sức khỏe của chị em. Tuy nhiên, rất ít phụ nữ quan tâm đến vấn đề này, chỉ lo lắng và tìm hiểu khi thấy mình rơi vào tình huống cấp bách. Trong các bài viết này, Daicaunho sẽ chia sẻ các dấu hiệu mang thai ngoài tử cung tháng đầu và cách xử trí khi mang thai ngoài tử cung phù hợp nhất.
Mang thai ngoài tử cung là gì?
Mang thai ngoài tử cung là hiện tượng thai không làm tổ trong buồng tử cung mà lại nằm bên ngoài. Hiện tượng này xảy ra khi trứng đã thụ tinh làm tổ và phát triển bên ngoài tử cung.
Thai ngoài tử cung có thể làm tổ ở các vị trí:
- Thai nằm ở vòi tử cung: trường hợp này rất hay gặp, hơn 95% trường hợp mang thai ngoài tử cung có vị trí làm tổ trong ống dẫn trứng.
- Thai nằm ở buồng trứng, cổ tử cung, vòi tử cung, dây chằng treo, ổ bụng, thậm chí cả những vết sẹo mổ cũ (có thể cả mô sẹo), sẹo mổ khác trên tử cung,…).
Trên thực tế, mỗi chu kỳ, buồng trứng sẽ phóng ra một quả trứng và được ống dẫn trứng “bắt” vào ống dẫn trứng. Quá trình mang thai bắt đầu khi trứng gặp tinh trùng và được thụ tinh. Trứng được thụ tinh sẽ tạo thành phôi trong những ngày đầu tiên, phôi này sẽ di chuyển đến tử cung và chôn vùi các tế bào nội mạc tử cung để làm tổ. Phôi thai sẽ tiếp tục phát triển trong bụng mẹ cho đến khi em bé chào đời. Vì thế nếu không theo đúng quy trình này đều sẽ coi là mang thai ngoài tử cung.
Thai ngoài tử cung không được buồng tử cung bảo vệ. Vì thế, túi thai vỡ sẽ làm máu chảy vào ổ bụng, nguy hiểm đến tính mạng của sản phụ.
Dấu hiệu mang thai ngoài tử cung tháng đầu là gì?
Dấu hiệu mang thai ngoài tử cung tháng đầu giống như phụ nữ mang thai bình thường như: trễ kinh, đau bụng, buồn nôn,… Tuy nhiên, sẽ có những cảnh báo bất thường nên lưu ý. Sau khi quan hệ từ 7 – 10 ngày, trứng và tinh trùng gặp nhau và thụ thành thai. Khi siêu âm sẽ nhìn thấy thai được hình thành ở trong buồng tử cung. Nếu có dấu hiệu mang thai nhưng siêu âm lại không thấy thì có thể bị thai ngoài tử cung.
Dưới đây là một số triệu chứng thai ngoài tử cung giúp bạn dễ dàng nhận biết:
- Chậm kinh: Trễ kinh là cách nhận biết mang thai thông thường. Tuy nhiên, đây chỉ là dấu hiệu để nhận biết đã có thai hay còn do nguyên nhân nào khác, nhiều phụ nữ mang thai ngoài tử cung thường có chu kỳ kinh nguyệt không đều, tháng tới sớm, tháng tới muộn. Để chẩn đoán trễ kinh có phải do mang thai hay không thì cần phải thử thai hoặc đi khám thai.
- Chảy máu âm đạo: Nhiều người bị ra một ít máu màu hồng khi mang thai khi không phải trong chu kỳ kinh nguyệt, đây được gọi là hiện tượng chảy máu khi mang thai. Máu báo có thai thường có màu hồng, nhạt hơn máu kinh, thời gian hành kinh ngắn hơn bình thường và ít khi bị đau bụng. Tuy nhiên, nếu tình trạng ra máu kéo dài và có màu đỏ sẫm thay vì tháng như hiện tại thì mẹ nên đi khám vì đó có thể là thai ngoài tử cung.
Nhiều người nghĩ rằng ra máu này chỉ là do chu kỳ kinh nguyệt, đặc biệt là máu trùng với thời gian có kinh. Vì thế, cần phải phân biệt rõ về lượng máu chảy ra, màu sắc của máu hay độ loãng, độ đông đặc của máu có khác với những lần trước không?
- Đau bụng: Một dấu hiệu mang thai ngoài tử cung tháng đầu mà mẹ bầu không nên bỏ qua đó là đau bụng dưới. Đau bụng, khó chịu, đau quặn một bên, dai dẳng nhiều ngày, kèm theo táo bón. Tình trạng đau bụng âm ỉ, kéo dài kèm theo chảy máu âm đạo. Mức độ đau bụng sẽ nặng dần do thai ngày càng phát triển.
Khi túi thai vỡ sẽ có cảm giác đau bụng dữ dội, cơn đau kéo dài, đổ mồ hôi nhiều, yếu tay chân, chóng mặt, hoa mắt, khó thở, thậm chí có thể ngất xỉu khi vỡ thai ngoài tử cung. Lúc này, các mẹ bị chửa ngoài tử cung là rất cao, nên đi khám để có biện pháp xử lý kịp thời. Nếu để lâu, thai phát triển to hơn, túi thai vỡ làm máu tràn ổ bụng, gây vô sinh và thậm chí là ảnh hưởng đến tính mạng thai phụ.
nguyên nhân mang thai ngoài tử cung
Có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng mang thai ngoài tử cung. Trong đó, nguyên nhân chính là do ống dẫn trứng bất thường. bao gồm:
- Viêm ống dẫn trứng do sẩy thai nhiều lần hoặc viêm vùng chậu.
- Hẹp ống dẫn trứng sau khi tạo hình vòi dẫn trứng.
- Ống dẫn trứng bị hẹp với nhiều chuyển động bất thường.
- Trong lòng ống dẫn trứng, một khối u hoặc một khối u bên ngoài ống dẫn trứng ép vào ống dẫn trứng, làm hẹp ống dẫn trứng.
- Do hệ quả của các cuộc phẫu thuật vùng tiểu khung.
Mang thai ngoài tử cung có nguy hiểm không?
Với những dấu hiệu mang thai ngoài tử cung tháng đầu, các mẹ không biết là điều vô cùng nguy hiểm. Phôi thai không thể trưởng thành đúng cách và nhau thai không thể phát triển do không đủ chỗ. Nghiêm trọng hơn, nếu không được điều trị, khi khối u thai lớn lên có thể gây vỡ ống dẫn trứng. Thai ngoài tử cung bị vỡ có thể gây chảy máu rất nặng và có thể nguy hiểm đến tính mạng của người mẹ.
Xuất hiện các dấu hiệu chửa ngoài dạ con trong ống dẫn trứng có thể xảy ra gây hậu quả như:
- Ống dẫn trứng bị vỡ gây chảy máu bụng: Khi thai nhi lớn lên, nó có thể ăn mòn các mạch máu của ống dẫn trứng, khiến chúng bị sưng lên. Khi thai lớn, ống dẫn trứng và mạch máu có thể bị vỡ, gây chảy máu ổ bụng. Đây là một tình trạng nghiêm trọng và có khả năng đe dọa đến tính mạng, cần phải phẫu thuật ngay lập tức do mất máu quá nhiều.
- Thai ngoài tử cung tự ngừng phát triển: Khối lượng thai nhỏ, tế bào thai không phát triển, lượng máu cung cấp cho thai giảm dần, khối lượng thai sẽ tự ngừng phát triển. Trong trường hợp này, bệnh nhân có thể được theo dõi cho đến khi thai ngừng phát triển hoàn toàn mà không cần điều trị gì.
- Sảy thai qua ống vào ổ bụng: Do khối thai được làm tổ không đúng vị trí nên dễ bị rơi ra dẫn đến sảy thai, băng huyết. Nếu tắc ống dẫn trứng chỉ do chảy máu nhẹ, cục thai sẽ tự tiêu biến. Nếu thai ra máu quá nhiều, máu đọng lại trong khoang bụng tạo thành một khối máu tụ. Nguy hiểm hơn cả là khối u khi sảy thai có thể gây chảy máu ồ ạt khắp ổ bụng. Ngoài ra, chửa ngoài tử cung bị vỡ có thể nguy hiểm đến tính mạng nếu không được điều trị, vì vậy cần phải luôn điều trị các cục u.
Đối tượng nào dễ có dấu hiệu mang thai ngoài tử cung tháng đầu?
Mang thai ngoài tử cung không phải là hiếm và ngày càng trở nên phổ biến. Tình trạng này ảnh hưởng lớn đến sức khỏe của thai phụ nên cần được theo dõi chặt chẽ.
Là phụ nữ, ai cũng có nguy cơ mang thai ngoài tử cung. Tuy nhiên, một số đối tượng sau đây có nguy cơ mắc bệnh cao hơn gồm:
- Phụ nữ có tiền sử mang thai ngoài tử cung.
- Phụ nữ bị bệnh viêm vùng chậu.
- Phụ nữ đã phẫu thuật ống dẫn trứng, phẫu thuật vùng chậu hoặc phẫu thuật bụng.
- Phụ nữ mắc một số bệnh lây truyền qua đường tình dục, hoặc sử dụng thuốc kích dục nữ loại mạnh, thuốc làm to vòng 1 kém chất lượng có chứa các thành phần độc hại.
- Phụ nữ trên 35 tuổi, cuối thai kỳ.
- Phụ nữ hiếm muộn.
- Người phụ nữ nghiện thuốc lá.
- Nữ giới dùng thuốc tránh thai quá nhiều.
Nếu bạn thuộc một trong những trường hợp trên, khi biết mình có thai, hãy theo dõi những thay đổi của cơ thể để phát hiện và điều trị sớm thai ngoài tử cung.
Điều trị mang thai ngoài tử cung tháng đầu như thế nào?
Nếu cơ thể bạn đang gặp phải một trong những dấu hiệu mang thai ngoài tử cung tháng đầu bất thường, hãy nhanh chóng đến cơ sở y tế chuyên nghiệp uy tín để được thăm khám hiệu quả nhất. Bác sĩ chuyên khoa sẽ giúp bạn phát hiện bệnh sớm để có hướng điều trị phù hợp hơn với từng cá nhân.
Bác sĩ sẽ đưa ra các phương pháp điều trị khác nhau tùy theo tình trạng lâm sàng, vị trí thai ngoài tử cung, kích thước túi thai và nhiều đặc điểm khác. Các phương pháp điều trị thường được sử dụng là:
Điều trị nội khoa
Những trường hợp phát hiện sớm dấu hiệu chữa ngoài tử cung khi thai còn nhỏ, chưa vỡ sẽ được điều trị bằng thuốc. Loại thuốc thường dùng là methotrexate, có tác dụng ngăn cản các tế bào phân chia và phát triển, các cục u khi mang thai sẽ tự biến mất, dấu hiệu thai ngoài tử cung tự tiêu sau 4 – 6 tuần dùng thuốc này. Tuy nhiên, thai phụ có thể gặp các tác dụng phụ như buồn nôn, nôn, mệt mỏi, trầm cảm, rụng tóc, lở miệng, tiêu chảy,… thậm chí là suy tụy, gan, thận. Vì vậy, phụ nữ mang thai được khuyến cáo chỉ dùng thuốc này và theo liều lượng do bác sĩ chỉ định.
Sử dụng methotrexate là phương pháp điều trị chửa ngoài tử cung có hiệu quả cao và hiện được coi là lựa chọn hàng đầu. Theo một số thử nghiệm tại Việt Nam, việc sử dụng methotrexate đã đạt được kết quả “mỹ mãn”, với tỷ lệ thành công lên đến 90,5% trên 110 trường hợp.
Tuy nhiên, phương pháp phát hiện và điều trị sớm các dấu hiệu chửa ngoài tử cung này cũng có một số yêu cầu đối với đối tượng điều trị như:
- Huyết động ổn định.
- Nồng độ BHCG ≤ 5.000 mUI/ ml.
- Không có bằng chứng về xuất huyết bụng dai dẳng.
- Siêu âm không thấy tim thai.
- Kích thước khối thai ngoài nhỏ hơn 3 – 4 cm.
Điều trị ngoại khoa
Một phương pháp khác có thể được sử dụng để điều trị thai ngoài tử cung là thực hiện các cuộc phẫu thuật khác nhau. Có thể áp dụng hai phương pháp phẫu thuật là mổ nội soi hoặc mổ hở.
- Phẫu thuật nội soi: Phương pháp mổ nội soi được áp dụng khi thai ngoài tử cung chưa vỡ hoặc có hiện tượng ra máu gần đây. Tuy nhiên, khi khối thai bị vỡ hoặc có quá nhiều máu trong ổ bụng không thể đưa qua nội soi, các bác sĩ phải dùng đến phương pháp mổ mở.
- Phẫu thuật mổ hở: Nếu khối thai trở nên lớn và vỡ ra, gây chảy máu nghiêm trọng, cần tiến hành phẫu thuật mở ổ bụng ngay lập tức. Lúc này, ống dẫn trứng gần như đã bị tổn thương hoàn toàn và cần phải cắt bỏ. Đây được coi là một ca phẫu thuật khá phức tạp. Vì vậy, thủ thuật phẫu thuật cần được thực hiện ở những cơ sở có trang thiết bị, công nghệ hiện đại. Thêm vào đó là đội ngũ y bác sĩ phẫu thuật nhiều năm kinh nghiệm và tâm huyết.
Mấy tuần thì biết thai ngoài tử cung?
Thông thường, dấu hiệu mang thai ngoài tử cung tháng đầu được phát hiện khi thai được 4 – 5 tuần. Phụ nữ mang thai sẽ gặp một số triệu chứng giống như phụ nữ mang thai bình thường, nhưng sẽ có một dấu hiệu khác.
Khoảng 5 – 10 ngày sau khi quan hệ sẽ xảy ra hiện tượng thụ thai và thai nhi sẽ di chuyển và làm tổ trong tử cung. Nếu chị em có các dấu hiệu mang thai như trễ kinh, que thử thai 2 vạch nhưng kết quả siêu âm không thấy có túi thai trong tử cung thì rất có thể đó là thai ngoài tử cung.
Vì vậy cần thăm khám và phát hiện sớm hiện tượng này giúp chẩn đoán chính xác, đình chỉ thai nghén kịp thời, tránh ảnh hưởng xấu đến sức khỏe thai phụ.
Xem thêm: Thử que 2 vạch mờ là thai mấy tuần
Có Thai ngoài tử cung siêu âm có thấy không?
Có thể nói, siêu âm là một phương pháp chẩn đoán an toàn và hiệu quả, có thể phát hiện ra thai trong 3 tháng đầu. Khi thai phụ có những dấu hiệu nghi ngờ mang thai ngoài tử cung, các bác sĩ chỉ định siêu âm qua ngã âm đạo để kiểm tra chính xác vị trí của thai nhi.
Tuy nhiên, để biết thai phụ có mắc phải tình trạng này hay không, bác sĩ sẽ chỉ định xét nghiệm để kiểm tra nồng độ HCG (βhCG). Nếu nồng độ HCG > 150 IU/ ml là thai đang phát triển trong tử cung, nếu dưới hoặc > 1500 UI/ ml thì không thấy thai trong tử cung, có khả năng mang thai ngoài tử cung.
Nếu đã siêu âm và đo HCG mà vẫn không rõ thai ngoài tử cung hay không thì sẽ tiến hành nội soi ổ bụng.
Thai ngoài tử cung thử que có lên vạch không?
Bất kể túi thai được cấy vào đâu, que thử thai đều hoạt động dựa trên nồng độ của hormone HCG trong nước tiểu. Chỉ có thể mang thai nếu phụ nữ đã có sẵn hormone này trong nước tiểu. Do đó, que thử thai ngoài tử cung vẫn có thể lên 2 vạch.
Tuy nhiên, phụ nữ mang thai ngoài tử cung có dấu hiệu suy giảm nồng độ hormone HCG. Do đó, đối với trường hợp mang thai ngoài tử cung, vạch thứ 2 sẽ xuất hiện mờ nhạt khi thử thai.
Khi biết mình có thai, phụ nữ sẽ cần siêu âm để kiểm tra xem thai đã vào tử cung hay chưa. Nếu thai của bạn chưa đủ dài để thai vào tử cung, bác sĩ sẽ hẹn bạn kiểm tra sức khỏe 1 – 2 tuần. Nếu bác sĩ nghi ngờ mang thai ngoài tử cung, bác sĩ sẽ siêu âm qua ngã âm đạo để xác định vị trí túi thai. Ngoài ra, cũng có thể phát hiện tình trạng thai nghén bằng phương pháp nội soi, đo nồng độ HCG trong máu.
Phòng tránh mang thai ngoài tử cung bằng cách nào?
Mang thai ngoài tử cung là một tình trạng nguy hiểm trong quá trình mang thai và làm mẹ của phụ nữ. Để phòng ngừa, bạn nên thực hiện một số điều sau:
- Quan hệ tình dục an toàn, chỉ nên quan hệ với một người hoặc hạn chế càng nhiều bạn tình càng tốt.
- Khi quyết định có thai nên bỏ thuốc lá, hạn chế sử dụng đồ uống có cồn, chất kích thích.
- Nên sử dụng bao cao su khi quan hệ tình dục để tránh nguy cơ mắc các bệnh lây truyền qua đường tình dục và giúp giảm nguy cơ mắc bệnh viêm vùng chậu.
- Khi mang thai, hãy hỏi ý kiến bác sĩ trước khi dùng bất kỳ loại thuốc nào và nhớ khám thai định kỳ.
- Nếu có bất thường khi mang thai cần đi khám ngay để được điều trị kịp thời và hiệu quả.
- Khám phụ khoa thường xuyên.
- Tầm soát STD thường xuyên để phát hiện sớm các bệnh phụ khoa bất thường, giảm nguy cơ mắc bệnh.
Dấu hiệu mang thai ngoài tử cung tháng đầu không dễ nhận biết vì chúng giống với một số bệnh như viêm dạ dày hay rối loạn kinh nguyệt, tuy nhiên với bài viết này bạn hoàn toàn có thể dựa vào những biểu hiện bất thường này và đến ngay cơ sở y tế uy tín kiểm tra kỹ lưỡng. Nhờ đó, việc phát hiện và điều trị bệnh nếu có sẽ hiệu quả hơn, khả năng xảy ra các biến chứng sau này cũng giảm đi rất nhiều.